Επόμενος σταθμός στην έρευνά μας… το Άσυλο. Το κτίριο του Weiler, το Λαζαρέτο από το 1851 και εξής λειτουργεί μόνο αποσπασματικά (και για λίγα χρόνια ακόμα) σαν λοιμοκαθαρτήριο, ενώ έχει πολλές άλλες σύντομης διάρκειας χρήσεις μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα. Το 1908 το Λαζαρέτο, και συγκεκριμένα η βόρεια πτέρυγά του, κρίνεται κατάλληλο για να στεγάσει το Άσυλο Φρενοβλαβών Σύρου.
Για το θέμα αυτό συναντήσαμε την κ. Παναγιώτα Καζολέα-Ταβουλάρη, εκπαιδευτικό και ερευνήτρια, η οποία με χαρά μοιράστηκε μαζί μας πολλές και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το Άσυλο της Σύρου και την εξέλιξη της ψυχικής νόσου στην Ελλάδα. Μάθαμε λοιπόν ότι το Άσυλο Φρενοβλαβών Σύρου ιδρύεται από τη ‘Φιλάνθρωπο Επιτροπή Ερμουπόλεως΄’ με σκοπό την κοινωνική πρόνοια και την περίθαλψη απόρων φρενοβλαβών. Είναι ένα από αρκετά φιλανθρωπικά ιδρύματα που συναντάμε στην αστική Ερμούπολη στο τέλος του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα, ως μια προσπάθεια της άρχουσας τάξης να βελτιώσει την εικόνα της στην τοπική κοινωνία και να αμβλύνει τη δυσαρέσκεια από τις κοινωνικές ανισότητες. Συγκεκριμένα για το άσυλο, ο εγκλεισμός απόρων φρενοβλαβών – οι οποίοι στην πλειονότητά του κρίνονται και επικίνδυνοι – αποσκοπούσε, πέρα από την περίθαλψη των ίδιων, στην προστασία του κοινωνικού συνόλου.
Όπως επεσήμανε η κ. Ταβουλάρη δεν μπορούμε να δούμε τη λειτουργία του Ασύλου έξω από τις αντιλήψεις των Ελλήνων και ευρωπαίων γιατρών εκείνης της εποχής για την ψυχική νόσο. Το Άσυλο της Σύρου λειτουργεί μέχρι το 1949, που οι ιστορικές συγκυρίες δεν επιτρέπουν τη συνέχισή του. Η μελέτη του αρχειακού υλικού από το μικρό αυτό επαρχιακό φρενοκομεία καταδεικνύει ωστόσο τη φιλάνθρωπο παράδοση των Ερμουπολιτών –οι οποίοι το στηρίζουν με δωρεές ακόμα και στα χρόνια της κατοχής- αλλά και η στάση της τοπικής κοινωνίας των αρχών του 20ου αιώνα για τους ανθρώπους με ‘αποκλίνουσα συμπεριφορά’, οι οποίοι τυχαίνει να είναι και φτωχοί, δηλαδή για τους απόρους φρενοβλαβείς.
Ευχαριστούμε θερμά την κ. Ταβουλάρη για τη συμβολή της στην έρευνά μας και χαιρόμαστε ιδιαίτερα που τη γνωρίσαμε.
για την κινηματογραφική μας ομάδα
Κατερίνα Γιαννίρη, Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής, κλάδου ΠΕ02