Το έθιµο της κυρά Σαρακοστής είναι ένα από τα παλαιότερα ελληνικά έθιμα που σχετίζονται µε τη γιορτή του Πάσχα. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο που βοηθούσε στο παρελθόν τους ανθρώπους να μετρούν τις ημέρες της νηστείας, αφού δεν υπήρχαν τα ημερολόγια με τη μορφή που ξέρουμε.

Η κυρά Σαρακοστή ήταν μια γυναικεία μορφή µε επτά πόδια, ένα για κάθε εβδομάδα της Σαρακοστής (κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι κι έτσι ήξεραν πόσες εβδομάδες νηστείας απέμεναν μέχρι το Πάσχα), µε σταυρωμένα χέρια γιατί προσεύχεται και µε κλειστό στόμα γιατί νηστεύει, δεν κουτσομπολεύει και δεν κατακρίνει. Την κατασκεύαζαν με ποικίλους τρόπους: Σε μερικά μέρη της Ελλάδας ήταν σχεδιασμένη σε χαρτί, σε άλλα φτιαγμένη από πανί και γεμισμένη με πούπουλα και σε άλλα φτιαγμένη από ζυμάρι. Το ζυµάρι φτιαχνόταν από αλεύρι, αλάτι και νερό. Λέγεται μάλιστα, ότι το τελευταίο πόδι της κυρά Σαρακοστής το έκρυβαν είτε σε κάποιο ξερό σύκο ή στο ψωμί της Αναστάσεως και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός.

Επίσης, για το έθιμο της «Κυρά Σαρακοστής» υπάρχει ένα παραδοσιακό τραγούδι: 

Την Κυρά Σαρακοστή που είναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας τη φτιάχναν με αλεύρι και νερό.

Για στολίδι της φορούσαν στο κεφάλι της σταυρό
και το στόμα της ξεχνούσαν γιατί νήστευε καιρό.

Και μετρούσαν τις ημέρες με τα πόδια της τα εφτά
κόβαν ένα τη βδομάδα, μέχρι νά ‘ρθει η Πασχαλιά.

Φωτογραφίες: Πλάθοντας την Κυρά Σαρακοστή

Κοπανάκη Μερόπη Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής κλάδου ΠΕ29